Travma Depresyonu

Benim için mükemmel yılbaşı, kar manzarası altında çam ağacı yanında sevilen insanlarla paylaşılan bir andır. Ankara’ya erken gelen bu kar ile mükemmel yılbaşıma çok yaklaştığıma inanıyorum. Mükemmel yılbaşımla uğursuz yıl 2016’yı geride bırakacağımız da düşünüyorum.

Bu paragrafın, Reina’da yaşanan korkunç olay öncesinde size yazacağım yazının başlangıcı olmasını hayal etmiştim. Gördüğünüz üzere yaşanan son olaylar ve kayıplar tam kara yıl 2016’dan kurtulduk 2017’ye umutlu gireceğiz derken yaşadıklarımız herkes gibi beni de hayal kırıklığını uğrattı.

Peki bir insan masum insanları nasıl gözünü kırpmadan katledebilir? Sosyal psikoloji okuyan bir insan olarak sıradan insanların akıl almaz kötülükler yapabilecek kadar benliklerini kaybedip kendilerinden beklenen kimliklere bürünebileceğiniz ya da otorite figürü olarak gördükleri kişilere sorgusuz sualsiz itaat edebileceklerinin biliyorum. Bu durum sosyal psikologlar tarafından kötülüğün sıradanlığı diye de adlandırılır. Tabi bir de kişilerin muhakeme yeteneğini engelleyen   patolojik hastalıklar da var. Gerçeklikle bağlantıların bozulduğu durumlarda birey hayatının tehlikede olduğunu hissedip  kendisini geri dönülmez durumlara da sokabilir. Ancak bireyler için akıl muhakemesinin ve özgürlüğün var olduğu bütün durumlarda şiddet bir seçimdir. Empati ve merhametten yoksun bir sosyopat olabilirsiniz fakat yine de fiziksel şiddet saldırganlığınızı gösterme biçimi olarak seçme kararı size aittir.

Şiddeti seçen bireyler bu seçimlerini çok çeşitli sebeplere dayandırabilir, kurbanın bütün yaşadıklarını hak ettiğini ya da doğru olanın bu olduğunu söyler ama bütün olanlar sonuca bir neden yüklemedir. Olayın öncesinde kesin olarak var olan saldırgan bir içgüdüdür ve güdünün kontrol edilememesi insan ile hayvan farkını ortadan kaldırır.

Terör şiddet ve korkuyu bir ideoloji ile buluşturur. Temelinde sosyal ve ekonomik yoksulluktan, haksızlığa uğramışlık hissinden doğar ve yine sosyal ve ekonomik yoksulluk ve haksızlığa uğramışlık hissini doğurur. Terör travmatiktir, terörü yaşamak, teröre kayıp vermek ve en unutulanı terörü izlemek travmatiktir. Sürekli terör tehlikesine maruz kalan ve ekrandaki görüntülerle şahit olan bizler de travma mağdurlarıyız.

Haberleri izlerken “Terör depresyonu” diye bir habere rastladım, travma depresyonu diye bir tıbbi tanım yoktur ama yaşadığımız travmaların biz de değişik sorunlara yol açtığı da kesin. Peki bize ne oldu?

Travma sonrası stres bozukluğu travmatik bir hayat olayını müteakiben 3 aya kadar devam eden aşırı stres ve kaygı belirtilerdir. Bireyler olayları bölük pörçük olarak hatırlar, bellekte izler can acıtıcı olacak kadar canlı olarak geri gelir, birey bu anları ya herkese anlatma ya da hiç anlatmama çelişkisi içindedir. Birey travma anılarına sürekli maruz kalabilir ya da bilinç dışı  bastırma ile görmezden gelebilir, bireyin bu anları dışarıdan bir müdahale olmadan olayı kendi benlik öyküsü içinde hatırlamasıyla travma sonrası stres bozukluğu tedavisi biter, depresyon tedavisine geçilir. Birey bu sırada yaşadıklarını varsa kaybı anlamlandırmaya çalışır, bizim bu sırada bireye söyleyeceğimiz açıklamalar onu daha da kötü etkileyebilir, bireyin kendi açıklamasını bulmasına izin verilmelidir.

Travma sonrası stres  bozukluğu her bireyde oluşmaz ancak travma sonrası her birey stres yaşayabilir. Ancak izlediğimiz travmatik olaya ait korkutucu görüntüler bu durumun oluşmasını da sağlayabilir.Bu yüzden travma hakkındaki haberlere dikkatle yaklaşmalıyız.

Keşke önümüzdeki günlerde böyle şeyler olmasa da “Bu tür görüntülere karşı dikkatli olmak zorundasınız.” dememin bir anlamı olmasa. Bu tür olaylara alışmamamız  ancak tetikte olmamız gerek ama unutmamalıyız duyarsızlaşırsak kayıplar da önemsizleşir ve bizler teröre alıştığımız an onun amacını yerine getirmiş oluruz. Yine de Ankara ve karı olan bir soğuk olduğuna göre hala penceremde, 2017 için belki hala umut vardır.

YAZAR: Gözde DEMİR